Το τελευταίο κείμενο του Αναστάσιου Πεπονή
Ένα κείμενο-παρακαταθήκη για την Ελλάδα, που συμπυκνώνει πολλά από τα χαρακτηριστικά που ενέταξαν τον Αναστάσιο Πεπονή μεταξύ των μεγάλων ελλήνων πολιτικών ανδρών -τον ορθολογισμό, τον πατριωτισμό, την ακόρεστη βούληση προσφοράς στην πατρίδα- δημοσιεύει σήμερα η “Μ”.
Πρόκειται για το τελευταίο κείμενο του Αναστάσιου Πεπονή, όπου ο εκλιπών πολιτικός παρουσιάζει με ενάργεια, διεισδυτικότητα, τόλμη και επεξηγηματική δεινότητα τα κρίσιμα και εξαιρετικά επίκαιρα θέματα της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ και του ζητήματος του Αιγαίου. “Οι ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων [στο Αιγαίο] είναι σοβαρές... Η εκτίμηση αν είναι όχι μόνο υπαρκτά αλλά και επιδεκτικά συμφέρουσας εκμετάλλευσης είναι ζήτημα ζωτικό για την οικονομία της Ελλάδας”, γράφει χαρακτηριστικά ο Αναστάσιος Πεπονής, παραπέμποντας σχετικά σε δημοσίευση του καθηγητή Βασίλη Παπαγεωργίου από τα τέλη του 1998 στο περιοδικό “Δίαυλος”. Το κείμενο φιλοξενείται, μαζί με άλλες εκλεκτές παρεμβάσεις, στον τόμο που εξέδωσε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να τιμήσει τον ομότιμο καθηγητή Βασίλη Παπαγεωργίου για την προσφορά του επί 35 χρόνια στην επιστήμη, στο πανεπιστήμιο της πόλης και στην κοινωνία. Ο τιμητικός τόμος επιδόθηκε στον καθηγητή Παπαγεωργίου σε ειδική τελετή στο ΑΠΘ τον περασμένο Μάιο. Το κείμενο του Αναστάσιου Πεπονή δημοσιεύεται σήμερα στη “Μ” με την ευγενική άδεια του ιδίου και του πρύτανη του ΑΠΘ Γιάννη Μυλόπουλου.
Καθηγητής Βασίλης Παπαγεωργίου: “Ο Πεπονής ήταν ένας πολύ μεγάλος Έλληνας”
“Είχα το πολύ μεγάλο προνόμιο και την τιμή να γνωρίσω τον μεγάλο αυτόν έλληνα πολιτικό, τον Αναστάση Πεπονή, και να με συνδέσει μαζί του μία ειλικρινής, ανιδιοτελής και πολύ μεγάλη φιλία τα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι συζητήσεις μαζί του μου φώτισαν πολλές δυσνόητες αλλά και σκοτεινές πλευρές για το ζήτημα του Αιγαίου και ειδικότερα για το θέμα των υδρογονανθράκων. Είχα την ευκαιρία μέσα από αυτές τις πολύ μεγάλες συζητήσεις να διαπιστώσω το μέγεθος του πατριωτισμού, της εντιμότητας, του ορθολογισμού του ανδρός. Ήταν ένας πολύ μεγάλος Έλληνας και τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής μου θα με συντροφεύει η ανάμνηση αυτής της πολύ μεγάλης προσωπικότητας”.
Την Πέμπτη η κηδεία
Την Πέμπτη στις 11 το πρωί θα γίνει η κηδεία του πρώην υπουργού Αναστάση Πεπονή. Η νεκρώσιμος ακολουθία θα τελεστεί στον ιερό ναό των Αγίων Θεοδώρων στο Α’ νεκροταφείο Αθηνών. Υπενθυμίζεται ότι με πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών, Χάρη Καστανίδη, η κηδεία του Αναστάση Πεπονή θα γίνει δημοσία δαπάνη, με τιμές υπουργού εν ενεργεία.
Η υφαλοκρηπίδα, η ΑΟΖ και το ζήτημα του Αιγαίου
Περιορισμοί της ελεύθερης θάλασσας, επέκταση της κυριαρχίας των κρατών
Έως και τα μέσα του 20ού αιώνα κυριαρχούσε στο διεθνές δίκαιο η νομική διάκριση των θαλασσίων εκτάσεων της γης σε αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) και ανοικτή, ή ελεύθερη, θάλασσα. Τα παράκτια κράτη ασκούσαν κυριαρχικά δικαιώματα μόνο στα χωρικά τους ύδατα. Σ’ όλη την άλλη θαλάσσια έκταση ίσχυε η αρχή της ελευθερίας των θαλασσών με την οποία αποκλειόταν η άσκηση σ’ αυτήν οιωνδήποτε κυριαρχικών δικαιωμάτων κράτους.
Τις κρατούσες αντιλήψεις για τον ρόλο και το νομικό καθεστώς των θαλασσών μετέβαλαν τεχνολογικές εφαρμογές πορισμάτων της επιστημονικής έρευνας, ιδίως από τα μέσα του 20ού αιώνα. Στον ρόλο της θάλασσας ως οδού επικοινωνίας (ναυτιλία) και ως πηγής τροφής (αλιεία), προστέθηκε η εκμετάλλευση πλούτου στον βυθό των θαλασσών και στο υπέδαφός του.
Η αυστηρή διάκριση σε χωρικά ύδατα και ελεύθερη θάλασσα έπαυσε να ισχύει από το 1958 με την εισαγωγή της υφαλοκρηπίδας ως νομικής έννοιας από τη σχετική με αυτήν Σύμβαση της Γενεύης. Με αυτή τη σύμβαση αναγνωρίστηκαν ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους στην υφαλοκρηπίδα, δηλαδή σε περιοχή του βυθού και του υπεδάφους του που εκτείνεται πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης σε βάθος έως 200 μέτρα. Αντικείμενο αυτών των ειδικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα είναι η έρευνα και εκμετάλλευση μη ζώντων φυσικών πόρων, κυρίως φυσικού αερίου και πετρελαίου. Αναγνωρίστηκε έτσι ένας μερικός περιορισμός του εύρους της ελεύθερης θάλασσας(1).
Όταν το 1973 ενέργειες και κυβερνητικές πράξεις της Τουρκίας, με πρόσχημα έρευνες πετρελαίου, γέννησαν το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, ίσχυαν οι διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης. Η Ελλάδα αναγνώριζε ως μόνο υπαρκτό και προς επίλυση ζήτημα μεταξύ των δύο χωρών την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με εφαρμογή των διατάξεων της τότε ισχύουσας σύμβασης. Αυτή η σύμβαση ρητά όριζε ότι ο όρος “υφαλοκρηπίδα” χρησιμοποιείται και για τον βυθό της θάλασσας και το υπέδαφος των θαλάσσιων περιοχών που συνέχονται με τις ακτές νήσων. Οι πράξεις όμως παραχώρησης υποθαλάσσιων εκτάσεων της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς και οι αντίστοιχοι χάρτες, αγνοούσαν την υφαλοκρηπίδα των νησιών μας και περιλάμβαναν στα όριά τους μεγάλα τμήματα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Ένα κείμενο-παρακαταθήκη για την Ελλάδα, που συμπυκνώνει πολλά από τα χαρακτηριστικά που ενέταξαν τον Αναστάσιο Πεπονή μεταξύ των μεγάλων ελλήνων πολιτικών ανδρών -τον ορθολογισμό, τον πατριωτισμό, την ακόρεστη βούληση προσφοράς στην πατρίδα- δημοσιεύει σήμερα η “Μ”.
Πρόκειται για το τελευταίο κείμενο του Αναστάσιου Πεπονή, όπου ο εκλιπών πολιτικός παρουσιάζει με ενάργεια, διεισδυτικότητα, τόλμη και επεξηγηματική δεινότητα τα κρίσιμα και εξαιρετικά επίκαιρα θέματα της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ και του ζητήματος του Αιγαίου. “Οι ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων [στο Αιγαίο] είναι σοβαρές... Η εκτίμηση αν είναι όχι μόνο υπαρκτά αλλά και επιδεκτικά συμφέρουσας εκμετάλλευσης είναι ζήτημα ζωτικό για την οικονομία της Ελλάδας”, γράφει χαρακτηριστικά ο Αναστάσιος Πεπονής, παραπέμποντας σχετικά σε δημοσίευση του καθηγητή Βασίλη Παπαγεωργίου από τα τέλη του 1998 στο περιοδικό “Δίαυλος”. Το κείμενο φιλοξενείται, μαζί με άλλες εκλεκτές παρεμβάσεις, στον τόμο που εξέδωσε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να τιμήσει τον ομότιμο καθηγητή Βασίλη Παπαγεωργίου για την προσφορά του επί 35 χρόνια στην επιστήμη, στο πανεπιστήμιο της πόλης και στην κοινωνία. Ο τιμητικός τόμος επιδόθηκε στον καθηγητή Παπαγεωργίου σε ειδική τελετή στο ΑΠΘ τον περασμένο Μάιο. Το κείμενο του Αναστάσιου Πεπονή δημοσιεύεται σήμερα στη “Μ” με την ευγενική άδεια του ιδίου και του πρύτανη του ΑΠΘ Γιάννη Μυλόπουλου.
Καθηγητής Βασίλης Παπαγεωργίου: “Ο Πεπονής ήταν ένας πολύ μεγάλος Έλληνας”
“Είχα το πολύ μεγάλο προνόμιο και την τιμή να γνωρίσω τον μεγάλο αυτόν έλληνα πολιτικό, τον Αναστάση Πεπονή, και να με συνδέσει μαζί του μία ειλικρινής, ανιδιοτελής και πολύ μεγάλη φιλία τα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι συζητήσεις μαζί του μου φώτισαν πολλές δυσνόητες αλλά και σκοτεινές πλευρές για το ζήτημα του Αιγαίου και ειδικότερα για το θέμα των υδρογονανθράκων. Είχα την ευκαιρία μέσα από αυτές τις πολύ μεγάλες συζητήσεις να διαπιστώσω το μέγεθος του πατριωτισμού, της εντιμότητας, του ορθολογισμού του ανδρός. Ήταν ένας πολύ μεγάλος Έλληνας και τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής μου θα με συντροφεύει η ανάμνηση αυτής της πολύ μεγάλης προσωπικότητας”.
Την Πέμπτη η κηδεία
Την Πέμπτη στις 11 το πρωί θα γίνει η κηδεία του πρώην υπουργού Αναστάση Πεπονή. Η νεκρώσιμος ακολουθία θα τελεστεί στον ιερό ναό των Αγίων Θεοδώρων στο Α’ νεκροταφείο Αθηνών. Υπενθυμίζεται ότι με πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών, Χάρη Καστανίδη, η κηδεία του Αναστάση Πεπονή θα γίνει δημοσία δαπάνη, με τιμές υπουργού εν ενεργεία.
Η υφαλοκρηπίδα, η ΑΟΖ και το ζήτημα του Αιγαίου
Περιορισμοί της ελεύθερης θάλασσας, επέκταση της κυριαρχίας των κρατών
Έως και τα μέσα του 20ού αιώνα κυριαρχούσε στο διεθνές δίκαιο η νομική διάκριση των θαλασσίων εκτάσεων της γης σε αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) και ανοικτή, ή ελεύθερη, θάλασσα. Τα παράκτια κράτη ασκούσαν κυριαρχικά δικαιώματα μόνο στα χωρικά τους ύδατα. Σ’ όλη την άλλη θαλάσσια έκταση ίσχυε η αρχή της ελευθερίας των θαλασσών με την οποία αποκλειόταν η άσκηση σ’ αυτήν οιωνδήποτε κυριαρχικών δικαιωμάτων κράτους.
Τις κρατούσες αντιλήψεις για τον ρόλο και το νομικό καθεστώς των θαλασσών μετέβαλαν τεχνολογικές εφαρμογές πορισμάτων της επιστημονικής έρευνας, ιδίως από τα μέσα του 20ού αιώνα. Στον ρόλο της θάλασσας ως οδού επικοινωνίας (ναυτιλία) και ως πηγής τροφής (αλιεία), προστέθηκε η εκμετάλλευση πλούτου στον βυθό των θαλασσών και στο υπέδαφός του.
Η αυστηρή διάκριση σε χωρικά ύδατα και ελεύθερη θάλασσα έπαυσε να ισχύει από το 1958 με την εισαγωγή της υφαλοκρηπίδας ως νομικής έννοιας από τη σχετική με αυτήν Σύμβαση της Γενεύης. Με αυτή τη σύμβαση αναγνωρίστηκαν ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους στην υφαλοκρηπίδα, δηλαδή σε περιοχή του βυθού και του υπεδάφους του που εκτείνεται πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης σε βάθος έως 200 μέτρα. Αντικείμενο αυτών των ειδικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα είναι η έρευνα και εκμετάλλευση μη ζώντων φυσικών πόρων, κυρίως φυσικού αερίου και πετρελαίου. Αναγνωρίστηκε έτσι ένας μερικός περιορισμός του εύρους της ελεύθερης θάλασσας(1).
Όταν το 1973 ενέργειες και κυβερνητικές πράξεις της Τουρκίας, με πρόσχημα έρευνες πετρελαίου, γέννησαν το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, ίσχυαν οι διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης. Η Ελλάδα αναγνώριζε ως μόνο υπαρκτό και προς επίλυση ζήτημα μεταξύ των δύο χωρών την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με εφαρμογή των διατάξεων της τότε ισχύουσας σύμβασης. Αυτή η σύμβαση ρητά όριζε ότι ο όρος “υφαλοκρηπίδα” χρησιμοποιείται και για τον βυθό της θάλασσας και το υπέδαφος των θαλάσσιων περιοχών που συνέχονται με τις ακτές νήσων. Οι πράξεις όμως παραχώρησης υποθαλάσσιων εκτάσεων της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς και οι αντίστοιχοι χάρτες, αγνοούσαν την υφαλοκρηπίδα των νησιών μας και περιλάμβαναν στα όριά τους μεγάλα τμήματα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
