Σύγκρουση Ελλάδας-Ρωσίας λόγω ΑΟΖ; Άρθρο του Ι.Σ.Θεοδωράτου

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος
Δημοσιογράφος – Αμυντικός Αναλυτής

Από το editorial του περιοδικού «Στρατιωτική Ισορροπία
και Γεωπολιτική», τεύχος 18, Αύγουστος 2011, Αιγίς Εκδοτική.

Υπήρξαν σοβαρές αιτίες για την εκδήλωση της σοβούσας κρίσης μεταξύ Αθήνας και Μόσχας, για συγκεκριμένους γεωπολιτικούς λόγους, οι οποίοι άπτονται της ΑΟΖ και των ενεργειακών κοιτασμάτων που βρίσκονται εντός της. Αφορμή για τη «θέρμανση» των ελληνορωσικών σχέσεων ήταν τα δημοσιεύματα για τα ΒΜΡ-3, του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, της «περιβαλλοντολογικής συζήτησης» που είχε ο πρωθυπουργός με τον Β. Πούτιν, ωστόσο τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν αλλού. Οι πραγματικές συγκρουσιακές αιτίες της αποκλίνουσας στρατηγικής διαφοροποίησης Αθηνών και Μόσχας βρίσκονται στον τομέα της ενέργειας, λόγω της ΑΟΖ.
Λίγα χρόνια πριν από την επισημοποίηση της «ανακάλυψης» των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην υποθαλάσσια έκταση που ξεκινά από το Ιόνιο πέλαγος και καταλήγει μέσω της Κρήτης, νοτίως του Καστελόριζου στην Κύπρο και από εκεί στις ακτές του Ισραήλ, η Ελλάδα είχε εμπλακεί στο σχεδιασμό των αγωγών μεταφοράς ενεργειακών πόρων προς την ΕΕ. Σε αυτό το παιγνίδι –μέρος του «Μεγάλου Παιγνιδιού» της Ευρασίας– η Τουρκία αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική της θέση (υπέρ των εθνικών της συμφερόντων), άνοιξε μια από τις κύριες πύλες του φρουρίου Rimland, επιτρέποντας στη Ρωσία να «διασπάσει» τον ενεργειακό αποκλεισμό που προσπαθούσαν να επιβάλουν οι Αγγλοσάξονες. Το σχέδιο σταδιακά θα μετέτρεπε την Τουρκία (με ρωσική ενθάρρυνση) σε ενεργειακό κόμβο, γεγονός που θα καθιστούσε την Αθήνα ενεργειακό όμηρο του διπόλου Άγκυρας-Μόσχας. Ωστόσο ο νεοθωμανισμός αποκάλυψε τα αναθεωρητικά του σχέδια, αγνοώντας τις αγγλοσαξονικές προειδοποιήσεις που απαιτούσαν αναχαίτιση των ρωσικών ενεργειακών σχεδίων.
Αίφνης αποκαλύφθηκε η ύπαρξη τεραστίων ενεργειακών κοιτασμάτων σε χώρους της ελληνικής ΑΟΖ (που δεν έχει ακόμη ανακηρυχθεί) σε Ιόνιο και στη Μεσόγειο. Η εκμετάλλευσή τους θα έθετε στο περιθώριο τους αγωγούς για τους οποίους συστρατεύθηκαν Μόσχα και Άγκυρα. Ρωσία και Τουρκία διαπίστωσαν (επί τη βάσει κοινών γεωοικονομικών συμφερόντων), ότι εάν η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ με την υποστήριξη των Αγγλοσαξόνων προωθούσαν ανεμπόδιστα την εκμετάλλευση του «υποθαλάσσιου ενεργειακού θησαυρού», τότε αυτομάτως θα καθιστούσαν άκυρη την όλη στρατηγική των αγωγών! Ο στόχος της Ρωσίας, που τον προσυπέγραψε η Γερμανία και η Τουρκία, να εξαρτήσει ενεργειακά την ΕΕ από «φίλια» κοιτάσματα φυσικού αερίου (για παράδειγμα), έπεφτε στο κενό, καθώς εμφανίστηκε μια νέα πηγή. Το φυσικό αέριο από την Ελλάδα θα διανέμεται στην ΕΕ μέσω Ιταλίας, εξαναγκάζοντας τη Γερμανία να αποδεχθεί το ελληνοκυπριακό-ισραηλινό αέριο για την τροφοδοσία της βιομηχανικής της παραγωγής, περιστέλλοντας σημαντικά στην πορεία του χρόνου την αντίστοιχη συνεργασία με τη Ρωσία.
Ομοίως, η Τουρκία περιθωριοποιείται, καθώς οι αγοραστές του αερίου θα έχουν στραφεί προς το «Μεσογειακό Δίκτυο» (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ). Τα επενδυτικά σχέδια των Αγγλοσαξόνων και των συμμαχικών εταιριών (π.χ. Γαλλία) θα επικεντρωθούν στα νέα πλούσια κοιτάσματα που δεν θα παρουσιάζουν κανέναν πολιτικό κίνδυνο. Συνεπώς Άγκυρα, Μόσχα, Βερολίνο ταυτίζονται στα θέματα της μεταφοράς ενέργειας, στρέφονται κατά της ανακήρυξης ΑΟΖ από τη χώρα μας και τη συνεπακόλουθη εκμετάλλευση των κοιτασμάτων από το «Μεσογειακό Δίκτυο». Η Ρωσία και η Τουρκία έχουν τα περισσότερα θιγόμενα συμφέροντα, ενώ η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει βραχίονα πίεσης κατά των τριών χωρών της Μεσογείου, κάτι που ήδη πράττει με προοπτική νέων κλιμακώσεων.
Συμπερασματικά θα πρέπει να συνυπολογιστεί η αρνητική στάση της Ρωσίας στο θέμα της ΑΟΖ και των ενεργειακών διαδρομών, η τουρκική επιθετικότητα, καθώς και η αρνητική στάση του Βερολίνου στο ζήτημα του χρέους. Ίσως όλα αυτά να οδηγούν σε απάντηση στο ερώτημα τι μας εμποδίζει να ανακηρύξουμε ΑΟΖ και ποιο θα είναι το πραγματικό γεωπολιτικό κόστος από μια τέτοια απόφαση. Προς το παρόν οι Αγγλοσάξονες φροντίζουν να εκκαθαρίσουν το πεδίο στη Μεσόγειο, εξουδετερώνοντας τον Καντάφι στο Νότο του «Μεσογειακού Δικτύου», τη Συρία του Άσαντ στην Ανατολή (μαζί με τις ρωσικές ναυτικές διευκολύνσεις) και σταθεροποιώντας την Αίγυπτο στα νοτιοανατολικά. Η Αθήνα μάλλον θα πρέπει να αναμείνει λίγο ακόμη, πριν λάβει το πράσινο φως για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, πιθανότατα όταν το Κουρδικό ζήτημα τεθεί επί τάπητος εντός της ίδιας της Τουρκίας…

• 
• 
• 
• 
• 
•