Ωρολογιακή βόμβα οι δαπάνες υγείας
| Εκτύπωση | 04/07/2010 | ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ
ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ υγείας, που όλο και αυξάνονται κατακόρυφα στην Κύπρο,
τείνουν να εξελιχθούν σε μια δεύτερη δημοσιονομική βόμβα.
Απειλεί να τινάξει στον αέρα τα ταμεία του κράτους και ολόκληρο το σύστημα υγείας
Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν σε μια οδυνηρή πραγματικότητα. Τα προσεχή χρόνια, ο Κύπριος πολίτης θα χρυσοπληρώνει την υγεία του. Εάν δεν γίνουν άμεσα και αποφασιστικά τομές, και εάν δεν ελεγχθεί η κατάσταση στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, την έχουμε πολύ άσχημα…
Με το που αρρωστάς, ή που σε τρώει η ταλαιπωρία και η αναμονή του κρατικού νοσηλευτηρίου, ή που σου αδειάζει το πορτοφόλι το
ιδιωτικό νοσηλευτήριο
O κ. Ανδρέας είναι 75 χρονών συνταξιούχος. Η σύζυγός του Μαρία, 72 χρονών, επίσης συνταξιούχος. Κάθε μήνα στέκονται στις ουρές των κρατικών νοσηλευτηρίων, για να τους εξετάσει ο γιατρός και να τους γράψει τα φάρμακά τους. Μια σύνταξη δεν είναι αρκετή για κανέναν από τους δυο για να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο και να γλιτώνουν την ταλαιπωρία τού περίμενε στην ουρά για να πάρουν τα φάρμακά τους. Εξάλλου, δεν έχουν τη δυνατότητα να τα αγοράζουν.
Ο Αλέξης και η Μαρία είναι ένα ζευγάρι νέων, ηλικίας 35 χρονών, με δυο ανήλικα παιδιά. Εργάζονται και οι δυο στον ιδιωτικό τομέα και η δουλειά τους τούς καλύπτει ένα μικρό μέρος των εξόδων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τα παιδιά θέλουν συχνά γιατρούς και φάρμακα, και ίδιοι δεν… τολμούν να αρρωστήσουν, φοβούμενοι το κόστος της περίθαλψης.
Μέχρι τώρα έτρεχαν για τα… εύκολα στον ιδιωτικό τομέα. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο. Θέλουν ένα μηνιαίο μισθό για να καλύψουν τις δαπάνες για την υγεία τους. Μόλις τις προάλλες ο μικρός τους γιος αναγκάστηκε να εισαχθεί για μια σχετικά απλή εγχείρηση σκωλικοειδίτιδας σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Δεν τη γλίτωσαν… Πλήρωσαν ουκ ολίγα…
Διέξοδος τα νοσοκομεία
Πληροφορούνται από φίλους και συγγενείς ότι δεν υπάρχει, πλέον, διέξοδος, παρά μόνο τα κρατικά νοσηλευτήρια. Λίγο η οικονομική κρίση, λίγο η ακρίβεια των υπηρεσιών υγείας και των φαρμάκων, λίγο η στενότητα ρευστού, δεν τους αφήνουν άλλη λύση από τα δημόσια νοσοκομεία. Ακούνε, όμως, τόσα και τόσα για τις λίστες αναμονής και φοβούνται μήπως δεν… προλάβουν το κακό. Για όλα, όμως, κάνουν δεύτερες σκέψεις. Μπροστά γκρεμός και πίσω ρέμα.
Αυτές είναι δυο πολύ χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανθρώπων, που έχουν άμεση ανάγκη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Όπως αυτοί, άλλοι τόσοι και τόσοι ταλαιπωρούνται καθημερινά στην αναζήτηση λύσεων, που να τους συμφέρουν οικονομικά και να μη δυσκολεύουν τη ζωή τους. Ουαί και αλίμονο εάν κάποιος αρρωστήσει σήμερα στην Κύπρο. Με το που αρρωστάς, ή που σε τρώει η ταλαιπωρία και η αναμονή του κρατικού νοσηλευτηρίου, ή που σου αδειάζει το πορτοφόλι από το ιδιωτικό νοσηλευτήριο. Δεύτερη επιλογή δεν υπάρχει…
Οι δαπάνες υγείας, που όλο και αυξάνονται κατακόρυφα στην Κύπρο, τείνουν να εξελιχθούν σε μια δεύτερη δημοσιονομική βόμβα, που απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τα ταμεία του κράτους, τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και ολόκληρο το σύστημα υγείας. Από τη μια οι αυξανόμενες πιέσεις και η αύξηση στη ζήτηση υπηρεσιών υγείας, κυρίως λόγω γήρανσης του πληθυσμού. Από την άλλη η αύξηση του κόστους, λόγω ραγδαίας τεχνολογικής προόδου. Και τα δυο δημιουργούν πλέον πολυδάπανα συστήματα υγείας στο μέλλον και αφόρητες πιέσεις για πρόσθετες φορολογίες, μείωση της ποσότητας/ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών υγείας, και σωρηδόν μεταρρυθμίσεις.
Προσκόμματα για το ΓεΣΥ
Την ίδια στιγμή δημιουργούνται σοβαρά, κυρίως οικονομικά, κωλύματα στην εισαγωγή και λειτουργία του Γενικού Σχεδίου Υγείας, γνωστού ως ΓεΣΥ, μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2011, όπως δεσμεύτηκε η Κυβέρνηση. Η καθυστέρηση στη λειτουργία του Συστήματος επιβεβαιώνεται με την επίσημη παραδοχή του Υπουργού Υγείας Δρα Χρίστου Πατσαλίδη, ότι, «αν δεν διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ΓεΣΥ, αυτό δεν πρόκειται να λειτουργήσει».
Τα στοιχεία, πάντως, δείχνουν ότι πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο θα εκραγεί η «βόμβα» των δαπανών υγείας. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Υγείας μόνο για το 2010 ανέρχεται στα 641 εκατομμύρια ευρώ, από 615 εκατομμύρια ευρώ το 2009, σε μια περίοδο που δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί πλήρως οι στόχοι για αναδιοργάνωση και αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων, η αναδιοργάνωση του Υπουργείου Υγείας, η ρύθμιση πλαισίου για την εφαρμογή νέου συστήματος υγείας, η αναβάθμιση των Υπηρεσιών Υγείας.
Επίσημα ο Υπουργός παραδέχθηκε ότι «υπάρχει μια συνεχής αύξηση και των δαπανών, αλλά και μια συνεχής αύξηση του προϋπολογισμού της υγείας», τονίζοντας ότι μια σταθερή παράμετρος είναι η αύξηση της προσδοκώμενης διάρκειας ζωής κατά γέννηση, πράγμα που συγκαταλέγει την Κύπρο σε έναν από τους υψηλότερους δείκτες.
Κατακερματισμένο σύστημα
MΙΑ ενδιαφέρουσα μελέτη, με θέμα «Προώθηση μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στις Ιατρικές Υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό τους στα πλαίσια του επερχόμενου ανταγωνισμού με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», έχει εκπονηθεί από τον Δρα Κατσιολούδη M.D.
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία της μελέτης συγκαταλέγονται:
• Η ζήτηση φροντίδας υγείας αυξάνεται, καθώς ο πληθυσμός γηράσκει, τα εισοδήματα αυξάνονται και γίνεται εισαγωγή μιας ραγδαίας αναπτυσσόμενης τεχνολογίας.
• Ο τομέας των προμηθευτών του συστήματος φροντίδας υγείας δεν είναι αρκετά καλά οργανωμένος, για να ανταποκριθεί στην προβλεπόμενη αύξηση στη ζήτηση υπηρεσιών υγείας.
• Το σύστημα είναι κατακερματισμένο, με λίγη συνοχή στην παροχή ιατρικής φροντίδας και με ελάχιστη επικοινωνία μεταξύ των γιατρών γενικά ή των γιατρών του ιδιωτικού τομέα με τους γιατρούς του δημόσιου τομέα.
• Πολύ λίγοι πόροι διατίθενται για την πρόληψη των ασθενειών και δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας.
• Μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που δικαιούνται δωρεάν ιατρικής περίθαλψης στο δημόσιο τομέα, επιλέγουν τον ιδιωτικό τομέα λόγω του μεγάλου χρόνου αναμονής και των άλλων ποιοτικών ελλείψεων του δημόσιου τομέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποιο βαθμό ανισότητας, όσον αφορά τη χρηματοδότηση και την πρόσβαση στις υπηρεσίες.
• Υπάρχει σοβαρή ανεπάρκεια και στους δύο τομείς (ιδιωτικό και δημόσιο).
• Υπάρχει μεγάλος βαθμός επανάληψης των ιδίων υπηρεσιών και ανεπαρκής χρήση των υφιστάμενων διευκολύνσεων.
• Η διεύθυνση των υπηρεσιών υγείας, τόσο στον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα γενικά, είναι επιφανειακή και πολύ λίγα δεδομένα υπάρχουν σχετικά με τις δαπάνες διαχείρισης ή με τα αποτελέσματα της προσφερόμενης ιατρικής φροντίδας.
• Υπάρχει μια σχεδόν παντελής έλλειψη καθορισμένων επιπέδων και κανονισμών των υφιστάμενων υπηρεσιών. Δεν υπάρχει σύστημα κλινικού ελέγχου ή διασφάλισης της ποιότητας.
Φόβοι για δημοσιονομική… έκρηξη
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ, πάντως, εμπεριστατωμένες προειδοποιήσεις για το κόστος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Κύπρο προέρχονται από το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου της Κύπρου, το οποίο, σε μιαν άκρως ενδιαφέρουσα έρευνά του, προειδοποιεί ότι το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα αυξάνεται ραγδαία, λόγω της αύξησης του ποσοστού ηλικιωμένων στον πληθυσμό και της τεχνολογικής εξέλιξης.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι «η σχεδιαζόμενη εισαγωγή του Γενικού Συστήματος Υγείας αναμένεται να έχει κάποια οφέλη, όπως η καθολική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η δυνατότητα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Όμως δεν παραλείπει να επισημάνει με ανησυχία ότι «το ΓΕΣΥ δεν θα είναι χωρίς κόστος τόσο για τον ίδιο τον ασφαλιζόμενο, όσο και για την οικονομία και αυτό», όπως παραδέχεται, «αφού οι εισφορές στο σχέδιο θα αυξήσουν το κόστος εργασίας και ενδεχομένως να βλάψουν την ανταγωνιστικότητα».
Το ανησυχητικό είναι ότι, ενώ οι δαπάνες για ιατρική φροντίδα στην Κύπρο μπορούν να χαρακτηριστούν ως μέτριες σε ποσοστό περίπου 6,1% του ΑΕΠ, το ετήσιο ύψος της αύξησης της δαπάνης υγείας είναι 2% μεγαλύτερο απ’ εκείνο της αύξησης του ΑΕΠ.
Στην έρευνα επισημαίνονται ακόμη ανάμεσα σε άλλα:
Πρώτο, η αναποτελεσματικότητα της κρατικής παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Κύπρο, που συνδέεται με τη δομή του υπάρχοντος συστήματος.
Δεύτερο, η κατανομή των δαπανών υγείας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και οι παράγοντες που προσδιορίζουν τις δαπάνες υγείας των νοικοκυριών, ανάλογα με τον τύπο κάλυψης των μελών τους.
Όπως επισημαίνεται, η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην ελεύθερη αγορά, χωρίς την κατάλληλη ρύθμιση, χαρακτηρίζεται από αναποτελεσματικότητα, κυρίως λόγω της ασυμμετρίας στην πληροφόρηση.
Ο ασθενής δεν γνωρίζει…
Η ασυμμετρία αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι ο ασθενής δεν γνωρίζει ποια θεραπεία χρειάζεται, έτσι που να αφήνεται στο γιατρό να την καθορίζει από μόνος του. Αναπόφευκτα η απόφαση του γιατρού δεν θα στηρίζεται αποκλειστικά στο πώς θα ωφεληθεί η υγεία του πελάτη - ασθενούς, αλλά και στο οικονομικό όφελος του ιδίου. Αντίθετα, στην αγορά ασφάλειας υγείας η ασυμμετρία στην πληροφόρηση δυνατόν να λειτουργήσει υπέρ του ασθενούς (γνωρίζει περισσότερα για την κατάσταση της υγείας του) και σε βάρος της ασφαλιστικής εταιρείας.
Η μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει πληροφορίες που βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας, ότι η κρατική παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δεν είναι πάντοτε η λύση των προβλημάτων της ελεύθερης αγοράς. Για να τεκμηριωθεί αυτή η θέση, αναφέρεται ότι στις πλείστες χώρες το κράτος είναι λιγότερο αποτελεσματικό στη διαδικασία παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα, εξαιτίας της δομής και λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών υγείας. Οι υπηρεσίες αυτές στηρίζονται σε κίνητρα που ενθαρρύνουν λιγότερο την παραγωγικότητα και περισσότερο την απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης (π.χ. δωρεάν περίθαλψη με βάση εισοδηματικά κριτήρια ή/και καθολική περίθαλψη συγκεκριμένης και ίδιας για όλους ποιότητας). Συνεπώς, η υποκατάσταση της ιδιωτικής με κρατική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έχει επιθυμητά αποτελέσματα μόνο εκεί που υπάρχει κατάλληλη υποδομή (π.χ. σκανδιναβικές χώρες).
Επίσης η έρευνα θεωρεί ως μια λύση το συνδυασμό ιδιωτικής και κρατικής περίθαλψης:
• το κράτος επικεντρώνεται στη ρύθμιση των αγορών, στη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και στην παρεμπόδιση/αντιμετώπιση πανδημιών.
• ο ιδιωτικός τομέας διασφαλίζει τη συγκράτηση του κόστους παραγωγής και της υπέρμετρης ζήτησης, και τη δυνατότητα επιλογής όσον αφορά τον παροχέα (γιατρό, νοσοκομείο κ.ά.) και την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας.
Κατ’ επανάληψιν έχει αναφερθεί ότι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η πρόοδος που παρατηρείται στην τεχνολογία δημιουργούν αυξημένη ζήτηση για ιατρική φροντίδα και μεγαλύτερη δυνατότητα για παρέμβαση με εξετάσεις, νέες χειρουργικές μεθόδους και νέα ακριβά φάρμακα.
Ποια είναι, όμως, τα προβλήματα που παρατηρούνται στον τομέα υγείας, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν τα οικονομικά του κράτους και των νοικοκυριών;
Οι ηλικιωμένοι χτυπούν το σύστημα
Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής Οικονομικών και Διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου Πάνος Πασιαρδής, σε παλαιότερη διάλεξη του Ιδρύματος Κοινωνικών και Εργατικών Μελετών, με θέμα «Στο δρόμο προς το Γενικό Σχέδιο Υγείας - ΓεΣΥ» επισημαίνεται ότι οι κρατικές δαπάνες υγείας:
• επηρεάζονται από το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65: αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού άνω των 65 κατά 1% οδηγεί σε αύξηση των δημοσίων δαπανών υγείας κατά 2,8%.
• η επίδραση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ιδιαίτερα σημαντική: αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 1% οδηγεί σε αύξηση των ιδιωτικών δαπανών υγείας κατά 0,8%.
• μια αύξηση στις ιδιωτικές και κρατικές δαπάνες κατά 1% φέτος πρσθέτει 0,5% στις δαπάνες του επόμενου χρόνου.
Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν σε μια οδυνηρή πραγματικότητα. Τα προσεχή χρόνια, ο Κύπριος πολίτης θα χρυσοπληρώνει την υγεία του. Εάν δεν γίνουν άμεσα και αποφασιστικά τομές, και εάν δεν ελεγχθεί η κατάσταση στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, την έχουμε πολύ άσχημα…
Με το που αρρωστάς, ή που σε τρώει η ταλαιπωρία και η αναμονή του κρατικού νοσηλευτηρίου, ή που σου αδειάζει το πορτοφόλι το
ιδιωτικό νοσηλευτήριο
O κ. Ανδρέας είναι 75 χρονών συνταξιούχος. Η σύζυγός του Μαρία, 72 χρονών, επίσης συνταξιούχος. Κάθε μήνα στέκονται στις ουρές των κρατικών νοσηλευτηρίων, για να τους εξετάσει ο γιατρός και να τους γράψει τα φάρμακά τους. Μια σύνταξη δεν είναι αρκετή για κανέναν από τους δυο για να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο και να γλιτώνουν την ταλαιπωρία τού περίμενε στην ουρά για να πάρουν τα φάρμακά τους. Εξάλλου, δεν έχουν τη δυνατότητα να τα αγοράζουν.
Ο Αλέξης και η Μαρία είναι ένα ζευγάρι νέων, ηλικίας 35 χρονών, με δυο ανήλικα παιδιά. Εργάζονται και οι δυο στον ιδιωτικό τομέα και η δουλειά τους τούς καλύπτει ένα μικρό μέρος των εξόδων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τα παιδιά θέλουν συχνά γιατρούς και φάρμακα, και ίδιοι δεν… τολμούν να αρρωστήσουν, φοβούμενοι το κόστος της περίθαλψης.
Μέχρι τώρα έτρεχαν για τα… εύκολα στον ιδιωτικό τομέα. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο. Θέλουν ένα μηνιαίο μισθό για να καλύψουν τις δαπάνες για την υγεία τους. Μόλις τις προάλλες ο μικρός τους γιος αναγκάστηκε να εισαχθεί για μια σχετικά απλή εγχείρηση σκωλικοειδίτιδας σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Δεν τη γλίτωσαν… Πλήρωσαν ουκ ολίγα…
Διέξοδος τα νοσοκομεία
Πληροφορούνται από φίλους και συγγενείς ότι δεν υπάρχει, πλέον, διέξοδος, παρά μόνο τα κρατικά νοσηλευτήρια. Λίγο η οικονομική κρίση, λίγο η ακρίβεια των υπηρεσιών υγείας και των φαρμάκων, λίγο η στενότητα ρευστού, δεν τους αφήνουν άλλη λύση από τα δημόσια νοσοκομεία. Ακούνε, όμως, τόσα και τόσα για τις λίστες αναμονής και φοβούνται μήπως δεν… προλάβουν το κακό. Για όλα, όμως, κάνουν δεύτερες σκέψεις. Μπροστά γκρεμός και πίσω ρέμα.
Αυτές είναι δυο πολύ χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανθρώπων, που έχουν άμεση ανάγκη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Όπως αυτοί, άλλοι τόσοι και τόσοι ταλαιπωρούνται καθημερινά στην αναζήτηση λύσεων, που να τους συμφέρουν οικονομικά και να μη δυσκολεύουν τη ζωή τους. Ουαί και αλίμονο εάν κάποιος αρρωστήσει σήμερα στην Κύπρο. Με το που αρρωστάς, ή που σε τρώει η ταλαιπωρία και η αναμονή του κρατικού νοσηλευτηρίου, ή που σου αδειάζει το πορτοφόλι από το ιδιωτικό νοσηλευτήριο. Δεύτερη επιλογή δεν υπάρχει…
Οι δαπάνες υγείας, που όλο και αυξάνονται κατακόρυφα στην Κύπρο, τείνουν να εξελιχθούν σε μια δεύτερη δημοσιονομική βόμβα, που απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τα ταμεία του κράτους, τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και ολόκληρο το σύστημα υγείας. Από τη μια οι αυξανόμενες πιέσεις και η αύξηση στη ζήτηση υπηρεσιών υγείας, κυρίως λόγω γήρανσης του πληθυσμού. Από την άλλη η αύξηση του κόστους, λόγω ραγδαίας τεχνολογικής προόδου. Και τα δυο δημιουργούν πλέον πολυδάπανα συστήματα υγείας στο μέλλον και αφόρητες πιέσεις για πρόσθετες φορολογίες, μείωση της ποσότητας/ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών υγείας, και σωρηδόν μεταρρυθμίσεις.
Προσκόμματα για το ΓεΣΥ
Την ίδια στιγμή δημιουργούνται σοβαρά, κυρίως οικονομικά, κωλύματα στην εισαγωγή και λειτουργία του Γενικού Σχεδίου Υγείας, γνωστού ως ΓεΣΥ, μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2011, όπως δεσμεύτηκε η Κυβέρνηση. Η καθυστέρηση στη λειτουργία του Συστήματος επιβεβαιώνεται με την επίσημη παραδοχή του Υπουργού Υγείας Δρα Χρίστου Πατσαλίδη, ότι, «αν δεν διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ΓεΣΥ, αυτό δεν πρόκειται να λειτουργήσει».
Τα στοιχεία, πάντως, δείχνουν ότι πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο θα εκραγεί η «βόμβα» των δαπανών υγείας. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Υγείας μόνο για το 2010 ανέρχεται στα 641 εκατομμύρια ευρώ, από 615 εκατομμύρια ευρώ το 2009, σε μια περίοδο που δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί πλήρως οι στόχοι για αναδιοργάνωση και αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων, η αναδιοργάνωση του Υπουργείου Υγείας, η ρύθμιση πλαισίου για την εφαρμογή νέου συστήματος υγείας, η αναβάθμιση των Υπηρεσιών Υγείας.
Επίσημα ο Υπουργός παραδέχθηκε ότι «υπάρχει μια συνεχής αύξηση και των δαπανών, αλλά και μια συνεχής αύξηση του προϋπολογισμού της υγείας», τονίζοντας ότι μια σταθερή παράμετρος είναι η αύξηση της προσδοκώμενης διάρκειας ζωής κατά γέννηση, πράγμα που συγκαταλέγει την Κύπρο σε έναν από τους υψηλότερους δείκτες.
Κατακερματισμένο σύστημα
MΙΑ ενδιαφέρουσα μελέτη, με θέμα «Προώθηση μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στις Ιατρικές Υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό τους στα πλαίσια του επερχόμενου ανταγωνισμού με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», έχει εκπονηθεί από τον Δρα Κατσιολούδη M.D.
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία της μελέτης συγκαταλέγονται:
• Η ζήτηση φροντίδας υγείας αυξάνεται, καθώς ο πληθυσμός γηράσκει, τα εισοδήματα αυξάνονται και γίνεται εισαγωγή μιας ραγδαίας αναπτυσσόμενης τεχνολογίας.
• Ο τομέας των προμηθευτών του συστήματος φροντίδας υγείας δεν είναι αρκετά καλά οργανωμένος, για να ανταποκριθεί στην προβλεπόμενη αύξηση στη ζήτηση υπηρεσιών υγείας.
• Το σύστημα είναι κατακερματισμένο, με λίγη συνοχή στην παροχή ιατρικής φροντίδας και με ελάχιστη επικοινωνία μεταξύ των γιατρών γενικά ή των γιατρών του ιδιωτικού τομέα με τους γιατρούς του δημόσιου τομέα.
• Πολύ λίγοι πόροι διατίθενται για την πρόληψη των ασθενειών και δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας.
• Μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που δικαιούνται δωρεάν ιατρικής περίθαλψης στο δημόσιο τομέα, επιλέγουν τον ιδιωτικό τομέα λόγω του μεγάλου χρόνου αναμονής και των άλλων ποιοτικών ελλείψεων του δημόσιου τομέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποιο βαθμό ανισότητας, όσον αφορά τη χρηματοδότηση και την πρόσβαση στις υπηρεσίες.
• Υπάρχει σοβαρή ανεπάρκεια και στους δύο τομείς (ιδιωτικό και δημόσιο).
• Υπάρχει μεγάλος βαθμός επανάληψης των ιδίων υπηρεσιών και ανεπαρκής χρήση των υφιστάμενων διευκολύνσεων.
• Η διεύθυνση των υπηρεσιών υγείας, τόσο στον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα γενικά, είναι επιφανειακή και πολύ λίγα δεδομένα υπάρχουν σχετικά με τις δαπάνες διαχείρισης ή με τα αποτελέσματα της προσφερόμενης ιατρικής φροντίδας.
• Υπάρχει μια σχεδόν παντελής έλλειψη καθορισμένων επιπέδων και κανονισμών των υφιστάμενων υπηρεσιών. Δεν υπάρχει σύστημα κλινικού ελέγχου ή διασφάλισης της ποιότητας.
Φόβοι για δημοσιονομική… έκρηξη
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ, πάντως, εμπεριστατωμένες προειδοποιήσεις για το κόστος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Κύπρο προέρχονται από το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου της Κύπρου, το οποίο, σε μιαν άκρως ενδιαφέρουσα έρευνά του, προειδοποιεί ότι το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα αυξάνεται ραγδαία, λόγω της αύξησης του ποσοστού ηλικιωμένων στον πληθυσμό και της τεχνολογικής εξέλιξης.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι «η σχεδιαζόμενη εισαγωγή του Γενικού Συστήματος Υγείας αναμένεται να έχει κάποια οφέλη, όπως η καθολική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η δυνατότητα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Όμως δεν παραλείπει να επισημάνει με ανησυχία ότι «το ΓΕΣΥ δεν θα είναι χωρίς κόστος τόσο για τον ίδιο τον ασφαλιζόμενο, όσο και για την οικονομία και αυτό», όπως παραδέχεται, «αφού οι εισφορές στο σχέδιο θα αυξήσουν το κόστος εργασίας και ενδεχομένως να βλάψουν την ανταγωνιστικότητα».
Το ανησυχητικό είναι ότι, ενώ οι δαπάνες για ιατρική φροντίδα στην Κύπρο μπορούν να χαρακτηριστούν ως μέτριες σε ποσοστό περίπου 6,1% του ΑΕΠ, το ετήσιο ύψος της αύξησης της δαπάνης υγείας είναι 2% μεγαλύτερο απ’ εκείνο της αύξησης του ΑΕΠ.
Στην έρευνα επισημαίνονται ακόμη ανάμεσα σε άλλα:
Πρώτο, η αναποτελεσματικότητα της κρατικής παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Κύπρο, που συνδέεται με τη δομή του υπάρχοντος συστήματος.
Δεύτερο, η κατανομή των δαπανών υγείας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και οι παράγοντες που προσδιορίζουν τις δαπάνες υγείας των νοικοκυριών, ανάλογα με τον τύπο κάλυψης των μελών τους.
Όπως επισημαίνεται, η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην ελεύθερη αγορά, χωρίς την κατάλληλη ρύθμιση, χαρακτηρίζεται από αναποτελεσματικότητα, κυρίως λόγω της ασυμμετρίας στην πληροφόρηση.
Ο ασθενής δεν γνωρίζει…
Η ασυμμετρία αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι ο ασθενής δεν γνωρίζει ποια θεραπεία χρειάζεται, έτσι που να αφήνεται στο γιατρό να την καθορίζει από μόνος του. Αναπόφευκτα η απόφαση του γιατρού δεν θα στηρίζεται αποκλειστικά στο πώς θα ωφεληθεί η υγεία του πελάτη - ασθενούς, αλλά και στο οικονομικό όφελος του ιδίου. Αντίθετα, στην αγορά ασφάλειας υγείας η ασυμμετρία στην πληροφόρηση δυνατόν να λειτουργήσει υπέρ του ασθενούς (γνωρίζει περισσότερα για την κατάσταση της υγείας του) και σε βάρος της ασφαλιστικής εταιρείας.
Η μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει πληροφορίες που βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας, ότι η κρατική παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δεν είναι πάντοτε η λύση των προβλημάτων της ελεύθερης αγοράς. Για να τεκμηριωθεί αυτή η θέση, αναφέρεται ότι στις πλείστες χώρες το κράτος είναι λιγότερο αποτελεσματικό στη διαδικασία παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα, εξαιτίας της δομής και λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών υγείας. Οι υπηρεσίες αυτές στηρίζονται σε κίνητρα που ενθαρρύνουν λιγότερο την παραγωγικότητα και περισσότερο την απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης (π.χ. δωρεάν περίθαλψη με βάση εισοδηματικά κριτήρια ή/και καθολική περίθαλψη συγκεκριμένης και ίδιας για όλους ποιότητας). Συνεπώς, η υποκατάσταση της ιδιωτικής με κρατική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έχει επιθυμητά αποτελέσματα μόνο εκεί που υπάρχει κατάλληλη υποδομή (π.χ. σκανδιναβικές χώρες).
Επίσης η έρευνα θεωρεί ως μια λύση το συνδυασμό ιδιωτικής και κρατικής περίθαλψης:
• το κράτος επικεντρώνεται στη ρύθμιση των αγορών, στη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και στην παρεμπόδιση/αντιμετώπιση πανδημιών.
• ο ιδιωτικός τομέας διασφαλίζει τη συγκράτηση του κόστους παραγωγής και της υπέρμετρης ζήτησης, και τη δυνατότητα επιλογής όσον αφορά τον παροχέα (γιατρό, νοσοκομείο κ.ά.) και την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας.
Κατ’ επανάληψιν έχει αναφερθεί ότι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η πρόοδος που παρατηρείται στην τεχνολογία δημιουργούν αυξημένη ζήτηση για ιατρική φροντίδα και μεγαλύτερη δυνατότητα για παρέμβαση με εξετάσεις, νέες χειρουργικές μεθόδους και νέα ακριβά φάρμακα.
Ποια είναι, όμως, τα προβλήματα που παρατηρούνται στον τομέα υγείας, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν τα οικονομικά του κράτους και των νοικοκυριών;
Οι ηλικιωμένοι χτυπούν το σύστημα
Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής Οικονομικών και Διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου Πάνος Πασιαρδής, σε παλαιότερη διάλεξη του Ιδρύματος Κοινωνικών και Εργατικών Μελετών, με θέμα «Στο δρόμο προς το Γενικό Σχέδιο Υγείας - ΓεΣΥ» επισημαίνεται ότι οι κρατικές δαπάνες υγείας:
• επηρεάζονται από το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65: αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού άνω των 65 κατά 1% οδηγεί σε αύξηση των δημοσίων δαπανών υγείας κατά 2,8%.
• η επίδραση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ιδιαίτερα σημαντική: αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 1% οδηγεί σε αύξηση των ιδιωτικών δαπανών υγείας κατά 0,8%.
• μια αύξηση στις ιδιωτικές και κρατικές δαπάνες κατά 1% φέτος πρσθέτει 0,5% στις δαπάνες του επόμενου χρόνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου